Wat vooraf ging ...

Ok, daar gaan we.

Waar begint ons verhaal?

Moeilijk te zeggen omdat een mens niet van de ene op de andere dag beslist om te emmigreren. Het idee om in het buitenland te gaan wonen is geleidelijk gegroeid en gerijpt. We zijn altijd al erg internationaal georienteerd geweest. Kijk naar onze verre reizen elk jaar: hoe verder hoe liever. Kijk naar de wereldreis die we gemaakt hebben. Kijk naar de interesse voor andere talen en verhalen uit het buitenland.

Lange tijd is het een onuitgesproken wens geweest om - al was het maar even - in het buitenland te leven. Tijdens onze wereldreis kwam het voor het eerst écht ter sprake. In een aantal landen waar we passeerden vroegen we ons af hoe het zou zijn om er te wonen. Om er dus niet even als toerist door te trekken, maar om er effectief te werken en te wonen, deel te nemen aan de samenleving daar. Na de wereldreis verdwenen de plannen om over de grens te trekken (tijdelijk) naar de achtergrond. We kochten een huis en we kochten kindjes, zo gaat dat in het leven. Maar eenmaal onze dochters geboren waren en ons huis een feit was, ging het buitenlandse schuifje weer open. Eerlijk gezegd zijn we sindsdien langzaam maar zeker in dit avontuur gerold. De afgelopen jaren en maanden hebben we telkens opnieuw kleine stapjes richting buitenland gezet, vaak vrijblijvend en op goed geluk. Als je dan plots achterom kijkt, merk je dat je de hele procedure doorlopen hebt en alles rond is. Klinkt vreemd, maar zo is het gegaan in ons geval.

Wat volgt is een poging tot reconstructie van al die stapjes, met het risico een aantal dingen te vergeten of te veralgelmenen.

Februari 2009 - De opties

Rond de jaarwisseling 2008-2009 dook het buitenlandvirus weer op. Al snel bleek de vraag niet te zijn: “Gaan we?”. De echte vraag was: “Waar gaan we heen?”. Bij de zoektocht naar een nieuw leefland stonden onze kinderen altijd centraal: hun toekomstkansen en ontwikkeling zijn het allerbelangrijkste. De criteria waaraan een land dus moest voldoen: goede en betaalbare gezondheidszorg, veilige woonomgeving, kwalitatieve en betaalbare scholen en liefst Engelstalig. Op basis van deze criteria kan je aan aantal landen al schrappen. Of beter, hou je er maar een aantal meer over. De volgende vraag is dan: “Hoe raak je binnen?” Want een mens heeft nu eemaal papieren nodig om buiten de EU te gaan wonen. De meeste landen hanteren min of meer dezelfde immigratieregels. Er zijn eigenlijk maar een handvol manieren om ergens aan een verblijfsvergunning te raken: via een specifiek beroep, in het kader van een familiestroom, in een algemeen stelsel of als investeerder. Even die opties overlopen.

Ten eerste: wie het geluk heeft een zeer specifieke opleiding of beroep te hebben, maakt veel meer kans. Timmermannen, dokters, computerspecialisten of paardenfokkers (!) moeten gewoon even zwaaien met hun diploma om binnen te raken. Helaas hebben wij beiden een zeer algemeen diploma én schrik van paarden bovendien.

Twee: familie hebben in het land van je dromen helpt meestal ook, zelfs als het om een verre achterneef gaat. Nu komt in de Canadese witte gids weliswaar ook een aantal keer de naam ROELS voor, maar bewezen familiebanden hebben we niet gevonden.

Derde optie: het algemene stelsel. Kort gezegd komt het erop neer dat je de hele papierwinkel invult, opstuurt en dan thuis wacht tot de immigratiedienst een beslisising neemt. Aan het raam wachten op de postbode is in dit geval trouwens een slecht idee, want de zaak kan zeer lang aanslepen (soms tot 3 jaar) en succes is allesbehalve gegarandeerd. Daar hadden we weinig zin in.

Rest nog de investeerdersoptie. In dat geval ga je een eigen zaak oprichten (lees: investeren in de lokale economie). In principe moet je enige ervaring hebben in de sector waar je een zaak wil starten, maar in veel landen zit er wel wat rek op dat principe. De regels laten dit toe omdat de overheid aan investeerders zeer strenge regels oplegt wat solvabiliteit en talenkennis betreft. Men gaat ervanuit dat wie via deze weg binnen komt wel op z’n poten valt. Die laatste optie intrigeerde ons, ook al omdat we her en der goede dingen begonnen te lezen over de Canadese provincie New Brunswick. Het idee begon te gisten in de achterkamers van ons brein.

Maart 2009 - De emmigratiebeurs

Er bestaan voor alles beurzen en bijeenkomsten, dus ook voor toekomstige emmigranten. Op een zonnige maar koude zaterdagochtend in maart 2009 trokken we naar Utrecht voor de emmigratiebeurs, de grootste beurs ter wereld voor mensen die eraan denken om naar het buitenland te trekken. Op dat ogenblik nog zonder concrete plannen op zak, gewoon uit interesse. Op ons informatielijstje stonden Australie, Nieuw-Zeeland en Canada. Vooral die laatste twee landen interesseerden ons.

In een grote hal van de beurs hadden tientallen landen standjes ingericht. Je vond er geen klassieke toeristische informatie over aanlokkelijke stranden maar heel gerichte informatie. Hoe raak je binnen? Wat zijn de voorwaarden? Welke beroepen hebben ze nodig? Hoe start je een eigen bedrijf op?

De verschillende landen werden er niet vertegenwoordigd door hun toeristische dienst maar door immigratiediensten, dit was geen reisbeurs! De stand van Canada bleek zowat de grootste in de hal en regionaal onderverdeeld. De verschillende provincies speelden elk apart hun troeven uit. Nog veel interessanter waren de zalen boven de exporuimte. Daar werd elk half uur een lezing gegeven over een specifiek land of thema. Keuze genoeg: Zweden, Spanje, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland, Australie, de VS of Canada. Ze passeerden allemaal de revue.

Met de verhalen uit Canada in het achterhoofd blijven we wat langer plakken bij New Brunswick. We hebben een goed gesprek met Renu, een immigratieambtenaar. Zij bevestigt dat binnen komen met een business plan langs de provinciale route (PNP) behoorlijk snel kan gaan.

Op het einde van de dag zijn we doodvermoeid maar blijft deze boodschap boven drijven: Australie en vooral Nieuw-Zeeland zijn erg moeilijk om binnen te raken en de procedure kan jarenlang duren. Canada heeft een transparantere procedure die in veel gevallen ook lang duurt, tenzij je zelf een zaak start en via dat PNP gaat.

Juni 2009 - Bezoek aan New Brunswick

Eind mei 2009 bezoeken we Leen en Bart, goede vrienden die 10 jaar geleden naar Massachussets, Verenigde Staten verhuisden. Zij wonen op enkele uren rijden van de grens met New Brunswick, Canada. Dit is natuurlijk een ideale gelegenheid om die provincie eens met eigen ogen te bekijken. We contacteren Renu opnieuw, de immigratie ambtenaar die we in Utrecht spraken en ze nodigt ons meteen uit voor een gesprek in Fredericton. Ze raadt ook aan om enkele officiele instanties en mensen te bezoeken. Die gesprekken zijn trouwens een verplicht onderdeel van de procedure (de zogenaamde Exploratory Visit).

Ik (Lode) ga langs bij de Kamer van Koophandel van Fredericton en Saint John en heb een lang en aangenaam gesprek met Liliane, een collega van Renu. Ze zegt dat we sterke kandidaten zijn (talenkennis, universitair geschoold, werkervaring, ...) en raadt ons aan om een business plan te schrijven voor een eigen zaak. Los van die formele gesprekken maakt New Brunswick een erg goede indruk: erg mooie omgeving (80 % bossen), aangename steden, sympathieke dorpjes en vriendelijke mensen. Al in het vliegtuig terug naar België, enkele dagen later, is het duidelijk: we gaan een business plan schrijven! We gaan voor het provincial nominee program en zullen wel zien hoever ons dat brengt.

Oktober 2009 - Business Plan

De afgelopen maanden hebben we uren gesleten achter de computer. De tel van het aantal telefoontjes richting Canada waren we al snel kwijt. Maar begin oktober 2009 is dat langverwachte Business Plan klaar. Helaas vraagt de overheid in New Brunswick ook om een pak documenten toe te voegen. Een greep uit het aanbod: kopies van paspoorten, bewijs van goed gedrag en zeden, bankuitreksels, overzicht van alle adressen waar je de afgelopen tien jaar gewoond hebt, de landen die je bezocht (en dat zijn er in ons geval aardig wat), geboortebewijzen, notariele aktes van ons huis, ... Officiele documenten moeten bovendien een legale vertaling krijgen. Ik kan je verzekeren: een mens is daar wekenlang zoet mee!

Eind oktober is ons dossier dan toch volledig. Omdat alles in drievoud naar Canada moet, sta ik met drie vuistdikke omslagen bij de post. het kost bijna 100 euro om al het papierwerk aangetekend aan de overkant van de oceaan te krijgen. Het Grote Wachten kon daarna beginnen.

November 2009 - Wachten, bis

Op een blauwe maandag in november kregen we een email uit New Brunswick, altijd even schrikken toch.

"Thank you for your application to New Brunswick's Provincial Nominee Program. We have recently completed the evaluation of your business plan. At this time we are requesting additional information regarding this plan."

Die 'additional information' ging over het financiele luik van ons plan. Enkele cijfers waren te hoog ingeschat, andere dan weer te laag. "Herwerken die handel", luidde de instructies uit Fredericton. Op 25 november ging de herwerkte versie de deur uit. Het Grote Wachten, deel 2!

December 2009 - Wachten, und keine ende

Halverwege december, de kerstboom stond nog niet herinner ik me, opnieuw een email van de immigratiedienst in Fredericton. Een mail met een hoog déjà-vu gehalte. Ook nu weer wordt extra informatie gevraagd, dit keer nog wat extra documenten. We moeten een extra kopie van alle (!) documenten bezorgen, werkreferenties verzamelen, een recenter bankuitreksel sturen en enkele details in het Business Plan herwerken. Opnieuw naar de tekentafel dus. We proberen het positief te bekijken: ze zijn er tenminste mee bezig. Net na nieuwjaar sta ik opnieuw in het postkantoor met een omslag die naar Canada vertrekt.

Februari 2010 - Nouveau-Brunswick

Tromgeroffel: nieuwe mail uit New Brunswick!

Het grote verschil met vorige vragen is dat we plots in het Frans worden aangesproken. In onze aanvraag hebben we steevast aangegeven dat we zowel Engels als Frans spreken. In de tweetalige provincie New Brunswick is dit een onmiskenbaar voordeel. Ik had sterke vermoedens dat de immigratie officier onze talenkennis nu even wilde testen. Waarover ging de vraag? Wel, over ons huis. Dat is in onze financiele doorlichting namelijk een belangrijk onderdeel en de mensen in Fredericton willen weten hoeveel al die bakstenen waard zijn? We moeten een korte analyse maken van de huizenmarkt in België, in het Frans! Knopje omdraaien en schrijven maar.

Nog voor de maand afgelopen is heeft de immigratiemevrouw een beleefd antwoord en een paper van drie bladzijden over de huizenmarkt in het Koninkrijk Belgie in haar bus zitten. In het Frans, bien sur!

Maart 2010 - Nominatie

Eind maart volgen enkele dubbelzinige dagen. Het begint met een email met daarin de volgende zin: “Wij hebben uw aanvraag voor permanent verblijf afgerond en vragen u om over te gaan tot de betaling van de federale kosten.” Dat zagen we als een positief teken, toch? Die kosten zijn enkel te betalen als je dossier wordt doorgestuurd van het provinciale naar het federale niveau. En een dossier wordt pas federaal als de provincie het heeft goedgekeurd. Er volgt wat correspondentie over-en-weer waarin ik te weten probeer te komen of we de nominatie binnen hebben of niet. Na enkele dagen komt het verlossende antwoord: "Uw dossier is goedgekeurd en u bent door de provincie genomineerd. Wij sturen u het officiele certificaat zodra we de betaling ontvangen hebben."

Zoiets lezen is kicken, zonder meer. We hebben dus virtueel de nominatie binnen en de hele papierinkel verhuist naar het federale niveau. In de praktijk is dat de Canadese ambasssade van Parijs. De ultieme beslissing over een visum wordt namelijk genomen door een federale ambtenaar op de Canadese ambassade in je buurt, in ons geval Parijs.

April 2010

De immigratiediensten in New Brunswick hadden tot nu altijd via email met ons gecommuniceerd. Vandaag vonden we voor het eerst een papieren brief van hen in onze bus. Het was er meteen eentje om in te kaderen: de officiele nominatiebrief. In de procedure is dit een van de drie te ronden kapen en dus was dit is een zeer grote stap op weg naar definitieve goedkeuring. In de brief staat nog eens netjes uitgelegd dat het dossier nu naar Parijs verhuist. Als het daar arriveert, krijgen we een dossiernummer toegewezen en een tijdje later volgt de uitnodiging voor een (verplicht) medisch onderzoek. Als dat geen problemen oplevert, zal de ambassade per brief vragen om de paspoorten op te sturen. Dat laatste is 'de brief der brieven'. Als je die ontvangt, weet je dat je binnen mag en is het permanent visum een feit.

Mei 2010

Schilderen, dat was ik aan het doen op een vrije dag, toen ik de postbode zag voorbij rijden. In mijn werkkleding maakte ik de postbus leeg. Tussen twee witte omslagen ook een grote bruine uit Parijs. 'Ambassade du Canada' stond er in drukletters te lezen. Met de verf nog op mijn handen scheurde ik het papier open.

HET VERVOLG ...

Het eerste wat ik eruit haalde was een ticket met daarop een dossiernummer. Er is nu officieel een ambtenaar op onze zaak gezet. Dat was goed nieuws. Maar er zat nog meer in de omslag. Onderaan vond ik een officiele invitatie voor een medisch onderzoek en een bundel formulieren die daarbij horen. De dames en heren van de ambassade in Parijs gunnen ons nu twee stappen tegelijkertijd: dossiernummer én medisch onderzoek, dit ging lekker snel! In heel Belgie zijn er drie dokters die door de Canadese overheid gemachtigd zijn om toekomstige immigranten te onderzoeken. De dag na de post uit Parijs maakte ik al een afspraak met de dokter in Antwerpen

Juni 2010

Eind juni, een schitterende zomerdag. Staalblauwe hemel, opkomende zon aan de einder, de lucht zwanger van alweer een warme dag. En wij met z’n vieren naar de dokter in Antwerpen. Gemma begreep er niets van. Een dokter in een andere stad? Die ons moet onderzoeken voor Canada?? Heu???

Tja zo werkt het nu eenmaal, Gemma. Wie naar Noord-Amerika wil emmigreren wordt binnenste buiten gekeerd: solvabiliteit, referenties, security check en dus ook een bezoekje aan de dokter.

Het eerste deel van de medische controle bestaat uit een röntgenfoto van de longen. Daarna passeer je langs een klassieke dokter. Die neemt bloed af voor een HIV-test, doet je in een bekertje plassen en voert een algemeen onderzoek uit. Kinderen moeten gelukkig alleen een kort algemeen onderzoek ondergaan. Bij het buiten wandelen, stelde de dokter ons gerust: “Als jullie binnen tien dagen niets meer horen, zit het medische dossier zonder opmerkingen in Parijs.” Met andere woorden: als de dokter ons niet terug belt binnen 10 dagen, is onze verblijfsvergunning virtueel een feit. Tien lange dagen werden ons deel.

We wachten en wachten en wachten. En we horen ... niets! Maar helemaal zeker ben je natuurlijk pas als je iets uit Parijs hoort.

27 augustus 2010

De hele maand augustus lagen de Canadese plannen in de laatste lade. Augustus was namelijk vakantiemaand. Eerst anderhalve week Zuid-Frankrijk, daarna drie weken Spanje, heerlijk! Canada kwam weliswaar vaak ter sprake in onze gesprekken onder elkaar, maar we hadden ons voorgenomen om gewoon te wachten op goed of slecht nieuws uit Parijs. Een mogelijke beslissing mocht geen zwaard van Damocles worden dat onze vakantie zou overheersen. Wait and see dus!

Toegegeven, het kriebelde af en toe wel te weten dat er tussen de stapel post in de brievenbus thuis mogelijk een omslag van de Canadese overheid kon tussen zitten. Een van de eerste dingen die we deden bij thuiskomst, op 27 augustus, was het doorploegen van de post. Rekeningen, reclame, tijdschriften, folders, de gebruikelijke dingen vonden we terug. Maar nergens een officieel bericht vanuit Parijs. Kleine teleurstelling, heel even maar. Want toen gingen we inloggen op de computer. Halverwege de lijst van 56 berichten stak een email van de volgende afzender: “Ambassade de Canada – Paris”. In de titel in drukletters: “VISAS READY TO BE ISSUED”. Holy Cr*p! Zou dit het zijn, was dit het ultieme bericht? Met een muisklik gaat de email open. Onze ogen lezen sneller dan ons hoofd kan volgen. Dit staat er:

Dear Sir,

We have completed your application. You will be granted permanent residency in Canada. Please find below instruction about how send us your passports for issuing the visa stamps.

Daarna een paar pagina’s richtlijnen om de paspoorten op te sturen. In onze reispassen wordt namelijk een zelfklever geplakt die je toegang tot Canada geeft. Op het moment dat die befaamde sticker afgestempeld worden door de douane-ambtenaar, ben je officieel resident. Dit was’m dus, de brief der brieven, of in ons geval: de email der emails. Diezelfde avond hebben we een fles champagne soldaat gemaakt. Enkele uren later waren onze paspoorten op weg naar Parijs. De eindstreep was in zicht …

17 September 2010 – Paspoorten in de bus

Als de postbode zou beseffen hoeveel belangrijke documenten hij de afgelopen weken in onze bus stak, werd ik zenuwachtig in zijn plaats! Zou de man vandaag bijvoorbeeld beseft hebben dat hij vier klompjes goud meedroeg? Spreekwoordelijk dan, want in de omslag uit Parijs zaten onze vier paspoorten. In die paspoorten kleefde-een visum: Canada Permanent Resident Visa. Een zelfklever van 15 op 20 cm waar zoveel om te doen is.

De weg naar het Canadese equivalent van de Amerikaanse Green Card is lang en op papier is de procedure afgerond als je ‘de brief der brieven’ krijgt: de vraag om de paspoorten op te sturen zodat de visa erin geplakt kunnen worden. Maar eigenlijk is dat net zoals een jochie dat een waardebon krijgt toegestopt: “goed voor een lolly”. Mooi, z’n briefje, dat wel, maar dat kereltje wil natuurlijk het eigenlijk snoepgoed voelen en proeven. In de praktijk is het dus de allerlaatste omslag waar je would-be immigranten het gelukkigst mee maakt. Die geplakte visa vormen het sluitstuk van een procedure die een klein jaar geleden in gang is gezet, de definitieve toelating om in Canada te gaan wonen en werken.

Nu de administratieve molen stil staat, start een andere carrousel: die van alle praktische en emotionele ellende. Onder die eerste noemer dingen als: wat doen we met ons huis? Hoe zeggen we verzekeringen op, waar laten we onze spullen, wat met je belastingaangifte, de school van de kinderen, medische zaken, huis huren in Canada, job zoeken, ...? Ook een ander zeer belangrijk onderdeel van het verhaal wacht ons nu: ‘het’ vertellen aan familie en vrienden. Vooral voor onze ouders zal dit als een donderslag bij heldere hemel komen. Niemand van de familie, aan geen van beide kanten, vermoedde ook maar iets van onze plannen. We hebben bewust gewacht tot we 100% zeker waren dat we konden gaan om onnodige onrust te vermijden.

Binnekort het derde en laatste deel van deze tekst. Kom geregeld eens terug kijken ...